Numer 2024/400

FilmZmęczony gatunek (Jakub Majmurek) Co dziś autentycznego i nowego można jeszcze powiedzieć w gatunku horroru? Jak poruszyć widza, przetwarzając jego motywy? – o filmach „Heretic”, „Strange Darling”, „Kod zła”, „MaXXXine”, „In Violent Nature” i „Cisza nocna”Terror wspólnoty (Agnieszka Jakimiak) „Kąpiel diabła” to paciorkowa robota. Precyzyjna i dopracowana konstelacja realistycznych szczegółów buduje napięcie i tworzy wrażenie niesamowitości 400: Czy Letterboxd zbawi kinofilię? (Adam Teodorczyk) Niezwłocznie po założeniu konta aplikacja zręcznie nas kokietuje, prosząc o wybór czterech ulubionych filmów, które odtąd będą wizytówką naszego profilu (i świadectwem nieskazitelnego gustu)Maszyna do wywoływania empatii (Marta Bałaga) Kiedy bohaterowie mówią mi „tak, możesz zrobić o mnie film” – nie rozumieją do końca, że zobaczą potem na ekranie swoje życie. Ja sama nigdy nie powiedziałabym sobie „tak” – rozmowa z filipińską reżyserką, laureatką Nagrody im. Marka Nowickiego na tegorocznym festiwalu WatchDocsLiteratura400: Okna szerokie i długie (Konstanty Famulski) Mit krytyki ostrej wydaje mi się jadowicie patriarchalny. I niepotrzebny. Są gorsze powieści, są gorsze wiersze – to jasne. Ale zrównanie jakiejś książki z błotem nie służy właściwie nikomu. Może tylko recenzent przy takiej okazji ma szansę popisać się swoim intelektem?400: Na dnie morza (Eliza Borowska) W opowiadaniach „Luneta z rybiej głowy” Patryka Zalaszewskiego obserwujemy proces ponownej socjalizacji do miejsca, które zniknęło, ale nie chce umrzeć. Tej wsi, tych ludzi, nawet tego dziecka nie ma. I teraz trzeba nauczyć się o nich jakoś mówićNie grzeje (Olga Wróbel) Debiut Kingi Sabak to opowieść o dojrzewaniu, jakich wiele, z obowiązkowymi tematami współczesnej prozy: poczuciem wyobcowania, zderzeniem tradycyjnego obrazu świata z migotliwą nowoczesnością400: Surrealizmy i inne zmyślenia (Olga Żyminkowska) Wbrew poglądowi Kantora, jakoby w Polsce nigdy nie rozwinął się nadrealizm, młoda polska proza pała do niego szczególnym uczuciem – o książkach Aldony Kopkiewicz, Natalii Suszczyńskiej, Tomasza Wiśniewskiego i Weroniki StencelPrzyszłość jest możliwa (Anastasia Platonova) Byłam już przekonana, że literatura piękna straciła rację bytu. Odzyskałam poczucie sensu, kiedy wpadłam na pomysł, by przedstawić wizję świata po wojnie. Odnalazłam wymiar, w którym przyszłość jest możliwaCzarny ślad wody (Sofija Andruchowycz) „Sporego wysiłku wymagało rozstanie się ze światem i oddanie się we władanie ciepłego gęstego smrodu i brudnej cieczy, kipiącej zgniłymi resztkami. Jednak gdy tylko udawało się to wszystko zaakceptować i wtopić w otoczenie, nastawała błogość” – fragment nowej powieściMediaNie warto się obrażać na AI (Mateusz Witczak) Zamiast toczyć jałowe spory, powinniśmy oswoić się z myślą, że generatywna sztuczna inteligencja nie zniknie. W przyszłości nadal będą potrzebni ilustratorzy, graficy i projektanci, tyle że właśnie dostali do rąk zupełnie nowe narzędziaOdyseja Twinsena (Magdalena Czubaszek) „Little Big Adventure” wspomina się po latach nie jako tytuł z wielką, porywającą historią, a jako grę z klimatem. Potrzeba było 30 lat, żeby zagadka została rozwiązana. Właśnie ukazał się remake legendarnej gryMuzyka400: Puszczając oko (Lorelai Woch) Na albumie „Viewfinder” Wendy Eisenberg z doświadczenia laserowej korekcji wzroku robią przyczynek do rozważań na temat punktów siedzenia i widzenia. „Co tracimy, kiedy zaczynamy widzieć rzeczy klarownie?”400: Ubezpieczalnia snów (Adela Kiszka) Peryferyczność i pozorny brak znaczenia poszczególnych dźwięków sprawiają, że treści „Only Good Dreams for Me” nie wyczerpuje żadna interpretacja – można doszukiwać się zbyt wiele lub dostrzegać za mało, zaufać swoim zmysłom lub gubić się w podróży do kresu nocyAphex Twin Peaks (Magdalena Koryntczyk) Być może przez jakiś czas Aphex Twin mieszkał na spodzie mapy, podobraziu świata, za malaturą. A teleportujące za podszewkę rzeczywistości wejście kryło się w koncentrycznym leju w dalekiej Kornwalii – esej o elektryczności z okazji wydania rozszerzonej wersji albumu „Selected Ambient Works Volume II”400: Festiwal na cztery ręce (Iga Batog) Rozmach Festiwalu Bachowskiego robi wrażenie, ale sprawia, że zapala mi się szereg czerwonych lampek. Jak miasto dźwiga takie wydarzenie? Czy ten jeden event nie pochłania wszystkich zasobów i nie zamienia reszty roku w kulturalną pustynię? Pojechałam to sprawdzićObyczajeMijasz szpital? Zamknij oczy (Agnieszka Graff) Od dwóch dekad choruję przewlekle, ale nie chcę być kojarzona ze swoją chorobą ani, co może ważniejsze, sama się sobie kojarzyć ze słabością. Ten tekst to wyłom, którego zapewne pożałuję, gdy wydobrzeję. Wagary od reżimu twardościPodkast Dwutygodnika (34): Lokalnie (Barbara Klicka) Czym właściwie jest „kultura lokalna” i czym różni się od tej centralnej? O ludziach, którzy ją tworzą, o instytucjach, stereotypach, uprzedzeniach i o tym, jak historia wpływa na krajobraz kultury, Barbara Klicka rozmawia z Aleksandrą Boćkowską

Jan 20, 2025 - 01:20
Numer 2024/400

Film

Zmęczony gatunek (Jakub Majmurek)

Co dziś autentycznego i nowego można jeszcze powiedzieć w gatunku horroru? Jak poruszyć widza, przetwarzając jego motywy? – o filmach „Heretic”, „Strange Darling”, „Kod zła”, „MaXXXine”, „In Violent Nature” i „Cisza nocna”

Terror wspólnoty (Agnieszka Jakimiak)

„Kąpiel diabła” to paciorkowa robota. Precyzyjna i dopracowana konstelacja realistycznych szczegółów buduje napięcie i tworzy wrażenie niesamowitości 

400: Czy Letterboxd zbawi kinofilię? (Adam Teodorczyk)

Niezwłocznie po założeniu konta aplikacja zręcznie nas kokietuje, prosząc o wybór czterech ulubionych filmów, które odtąd będą wizytówką naszego profilu (i świadectwem nieskazitelnego gustu)

Maszyna do wywoływania empatii (Marta Bałaga)

Kiedy bohaterowie mówią mi „tak, możesz zrobić o mnie film” – nie rozumieją do końca, że zobaczą potem na ekranie swoje życie. Ja sama nigdy nie powiedziałabym sobie „tak” – rozmowa z filipińską reżyserką, laureatką Nagrody im. Marka Nowickiego na tegorocznym festiwalu WatchDocs

Literatura

400: Okna szerokie i długie (Konstanty Famulski)

Mit krytyki ostrej wydaje mi się jadowicie patriarchalny. I niepotrzebny. Są gorsze powieści, są gorsze wiersze – to jasne. Ale zrównanie jakiejś książki z błotem nie służy właściwie nikomu. Może tylko recenzent przy takiej okazji ma szansę popisać się swoim intelektem?

400: Na dnie morza (Eliza Borowska)

W opowiadaniach „Luneta z rybiej głowy” Patryka Zalaszewskiego obserwujemy proces ponownej socjalizacji do miejsca, które zniknęło, ale nie chce umrzeć. Tej wsi, tych ludzi, nawet tego dziecka nie ma. I teraz trzeba nauczyć się o nich jakoś mówić

Nie grzeje (Olga Wróbel)

Debiut Kingi Sabak to opowieść o dojrzewaniu, jakich wiele, z obowiązkowymi tematami współczesnej prozy: poczuciem wyobcowania, zderzeniem tradycyjnego obrazu świata z migotliwą nowoczesnością

400: Surrealizmy i inne zmyślenia (Olga Żyminkowska)

Wbrew poglądowi Kantora, jakoby w Polsce nigdy nie rozwinął się nadrealizm, młoda polska proza pała do niego szczególnym uczuciem – o książkach Aldony Kopkiewicz, Natalii Suszczyńskiej, Tomasza Wiśniewskiego i Weroniki Stencel

Przyszłość jest możliwa (Anastasia Platonova)

Byłam już przekonana, że literatura piękna straciła rację bytu. Odzyskałam poczucie sensu, kiedy wpadłam na pomysł, by przedstawić wizję świata po wojnie. Odnalazłam wymiar, w którym przyszłość jest możliwa

Czarny ślad wody (Sofija Andruchowycz)

„Sporego wysiłku wymagało rozstanie się ze światem i oddanie się we władanie ciepłego gęstego smrodu i brudnej cieczy, kipiącej zgniłymi resztkami. Jednak gdy tylko udawało się to wszystko zaakceptować i wtopić w otoczenie, nastawała błogość” – fragment nowej powieści

Media

Nie warto się obrażać na AI (Mateusz Witczak)

Zamiast toczyć jałowe spory, powinniśmy oswoić się z myślą, że generatywna sztuczna inteligencja nie zniknie. W przyszłości nadal będą potrzebni ilustratorzy, graficy i projektanci, tyle że właśnie dostali do rąk zupełnie nowe narzędzia

Odyseja Twinsena (Magdalena Czubaszek)

„Little Big Adventure” wspomina się po latach nie jako tytuł z wielką, porywającą historią, a jako grę z klimatem. Potrzeba było 30 lat, żeby zagadka została rozwiązana. Właśnie ukazał się remake legendarnej gry

Muzyka

400: Puszczając oko (Lorelai Woch)

Na albumie „Viewfinder” Wendy Eisenberg z doświadczenia laserowej korekcji wzroku robią przyczynek do rozważań na temat punktów siedzenia i widzenia. „Co tracimy, kiedy zaczynamy widzieć rzeczy klarownie?”

400: Ubezpieczalnia snów (Adela Kiszka)

Peryferyczność i pozorny brak znaczenia poszczególnych dźwięków sprawiają, że treści „Only Good Dreams for Me” nie wyczerpuje żadna interpretacja – można doszukiwać się zbyt wiele lub dostrzegać za mało, zaufać swoim zmysłom lub gubić się w podróży do kresu nocy

Aphex Twin Peaks (Magdalena Koryntczyk)

Być może przez jakiś czas Aphex Twin mieszkał na spodzie mapy, podobraziu świata, za malaturą. A teleportujące za podszewkę rzeczywistości wejście kryło się w koncentrycznym leju w dalekiej Kornwalii – esej o elektryczności z okazji wydania rozszerzonej wersji albumu „Selected Ambient Works Volume II”

400: Festiwal na cztery ręce (Iga Batog)

Rozmach Festiwalu Bachowskiego robi wrażenie, ale sprawia, że zapala mi się szereg czerwonych lampek. Jak miasto dźwiga takie wydarzenie? Czy ten jeden event nie pochłania wszystkich zasobów i nie zamienia reszty roku w kulturalną pustynię? Pojechałam to sprawdzić

Obyczaje

Mijasz szpital? Zamknij oczy (Agnieszka Graff)

Od dwóch dekad choruję przewlekle, ale nie chcę być kojarzona ze swoją chorobą ani, co może ważniejsze, sama się sobie kojarzyć ze słabością. Ten tekst to wyłom, którego zapewne pożałuję, gdy wydobrzeję. Wagary od reżimu twardości

Podkast Dwutygodnika (34): Lokalnie (Barbara Klicka)

Czym właściwie jest „kultura lokalna” i czym różni się od tej centralnej? O ludziach, którzy ją tworzą, o instytucjach, stereotypach, uprzedzeniach i o tym, jak historia wpływa na krajobraz kultury, Barbara Klicka rozmawia z Aleksandrą Boćkowską, Anną Pajęcką i Marcinem Stachowiczem

Sztuka

400: Był, jest i będzie towarem (Weronika Wojda)

Czy okoliczności ekonomiczne warunkują jakość sztuki? Kuratorzy wystawy „Don’t hate the player, hate the game” w bielskim BWA mimo wszystko pokładają w malarstwie nadzieje i dlatego nie chcą dać za wygraną

26, wracaj do domu (Karol Sienkiewicz)

Jeszcze kilka lat temu europejskie muzea twardo stały na stanowisku nienaruszalności swoich zbiorów. W ostatnim czasie zaczęły być jednak postrzegane jako pozbawione skrupułów składowiska kolonialnych łupów

Teatr

400: Piękne psy (Lidia Kępczyńska)

Spektakl „Prorocze” nie może być pokazany w Abidżanie, o którym opowiada, jedynie w europejskich teatrach i na festiwalach. Teatr jest elitarny – mówią twórczynie. Czy my, widzowie, stajemy się częścią występującej na scenie wspólnoty, czy pozostajemy ciekawskimi podglądaczami?

Staram się zostawiać rolę na scenie (Katarzyna Niedurny)

Pochodzę z naprawdę małej wioski w górach, z Beskidu Wyspowego. W tamtych czasach byłem w teatrze może dwa razy. Wszystko zaczęło się od konkursu recytatorskiego, na którym ktoś mnie zauważył i powiedział: „Pan ma predyspozycje na aktora”

Fantazja o spektaklu z Wattpada (Ada Tymińska)

Zestawienie obciążonej noblowskim sznytem „Pamięci dziewczyny” Annie Ernaux ze współczesnym young adult spina się w kontinuum dziewczyńskiego doświadczenia – o spektaklu „Ciało dziewczyny” w Teatrze Nowym w Łodzi

Wiersze

wiersze (Patrycja Sikora-Tarnowska)

Україна

Вимір, де майбутнє можливе (Анастасія Платонова)

Розуміння того, наскільки близькою була можливість втратити дім назавжди, формує в тобі бажання за жодних обставин не дати в себе це забрати, не дати себе розчинити, розбити на друзки і сказати: «Це моє, це все ще моє»