Jul Łyskawa z Paszportem Polityki – debiut niepodobny do innych

Debiutancka książka Jula Łyskawy Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców została nazwana największym literackim zaskoczeniem roku. Za nami 32. gala wręczenia Paszportów Polityki. Przeczytajcie, do kogo trafiły laury.

„Za największe zaskoczenie literackie roku, za odwagę i szerokie horyzonty, za śmiech i wzruszenie” – tak uzasadnione zostało zwycięstwo Jula Łyskawy, który został laureatem Paszportów Polityki w kategorii „Książka”.

Oprócz niego nominowane były Marta Hermanowicz za debiutancki „Koniec” (wydawnictwo ArtRage) oraz Joanna Wilengowska za twórczy powrót po osiemnastu latach z powieścią „Król Warmii i Saturna” (Wydawnictwo Czarne).

Nominacje zostały wyłonione z szerszej puli nazwisk – do Paszportów Polityki za rok 2024 w kategorii „Książka” zgłoszone zostały następujące osoby: Krzysztof Chronowski, Emilia Dłużewska, Małgorzata Lebda, Elżbieta Łapczyńska, Jarosław Maślanek, Mateusz Pakuła, Jacek Paśnik, Kinga Sabak, Natalka Suszczyńska, Tomasz Szerszeń oraz Katarzyna Witerscheim.

Paszporty Polityki są przyznawane na podstawie wskazań niezależnych krytyków z różnych mediów, którzy nominują, ich zdaniem, najciekawsze osobowości twórcze minionego roku. Osoby z największą liczbą głosów otrzymują nominacje, a laureatów i laureatki wyłania spośród nich kapituła tygodnika „Polityka”.

Za dokonania w roku 2024 Paszporty Polityki otrzymali:

• Kamila Tarabura (film)
• Wojciech Grudziński (scena)
• Jul Łyskawa (książka)
• Kuba Więcek (muzyka popularna)
• Gabriela Legun (muzyka poważna)
• Monika Drożyńska (sztuki wizualne)
• NAFO [Kamil Dyszewski] (kultura cyfrowa).

Tytułem Kreatora Kultury w tym roku kapituła uhonorowała reżysera Marka Koterskiego. Ponadto po raz drugi przyznano Paszport Czytelników Polityki – trafił w ręce Sandry Drzymalskiej.

ⓒ POLITYKA / Leszek Zych

Poniżej publikujemy tekst poświęcony laureatowi przygotowany przez organizatorów Paszportów Polityki.

Powieść Jula Łyskawy „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców” (Wydawnictwo Czarne) pojawiła się jak meteoryt, zaskoczyła rozmachem i pisarską dojrzałością. Zastanawiano się, kim jest autor, o którym dotąd nie słyszeliśmy. Podejrzewano nawet, że to pseudonim. Tymczasem Jul Łyskawa istnieje, urodził się w 1984 r. w Warszawie, jest absolwentem Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie obronił pracę poświęconą twórczości Stanisława Dygata. Był uczestnikiem Czarnych Warsztatów Pisania Prozą i finalistą projektów wydawniczych festiwali Stacja Literatura (2018, 2020 r.) i TransPort Literacki (2022 r.). Publikował krótką prozę w „Akancie”, „Arteriach”, „Ha!arcie” oraz antologii Uniwersytetu Gdańskiego „Proza życia”. Pracuje jako redaktor i tłumacz związany z rynkiem czasopism i książek dziecięcych. Dodaje, że jest „w szczęśliwym związku z pisarką Katarzyną Kubicką (autorką powieści »Ballada o Sylwii«), z którą ma niespełna pięcioletnią córkę, najwspanialszą paleontolożkę na świecie”. A poza tym nazywa siebie kibicem Legii i postmodernizmu oraz psychofanem Darłówka.

Nominowana do Paszportu Polityki powieść jest jego debiutem, nad którym pracował osiem lat. Powstała wielowątkowa saga rozgrywająca się w amerykańskim miasteczku przypominającym Twin Peaks, która łączy rozmaite konwencje literackie i nie przypomina niczego, co w Polsce ostatnio pisano, a raczej odwołuje się do literatury amerykańskiej. Dariusz Nowacki pisał: „debiut Łyskawy jest nade wszystko hołdem złożonym literaturze. Zauważmy jednak, jak to jest zrobione. Otóż od strony językowej perfekcyjnie (taka polszczyzna to dziś unikat), od strony kompozycji to też majstersztyk. Tutaj wszystko się zgadza, łączy ze sobą i przenika, mimo że na pierwszy rzut oka wydaje się rozsypane”. Ta historia cały czas trzyma czytelników w napięciu (już sama zagadka tożsamości Jeffreya Watersa wbija w fotel). Powstała powieść wielopoziomowa, poruszająca i zarazem pełna humoru, która zadaje całkiem poważne pytania: o działanie sztuki, o granice człowieczeństwa i o to, czy ludzkość w ogóle może się zmieniać.

ⓒ POLITYKA / Teodor Klepczyński – fotografiaeventowa.pl

Paszporty Polityki to nagroda kulturalna ustanowiona w 1993 roku przez tygodnik „Polityka”. Ma być wyróżnieniem dla młodych osób, które zaskakują nowymi osiągnięciami oraz zasługują na wsparcie i promocję.

Za nominacje do Paszportów Polityki za rok 2024 odpowiadali: Jan Błaszczak (Dwutygodnik.com, „Tygodnik Powszechny”), Rafał Bryndal („ZAiKS Wiadomości”), Jacek Cieślak („Rzeczpospolita”), Katarzyna Czajka-Kominiarczuk (Zwierz Popkulturalny), Anna S. Dębowska („Gazeta Wyborcza”), Łukasz Drewniak (Akademia Teatralna w Warszawie), Gabi Drzewiecka (Chillizet, TVN, Glamour, trójkąt na YT), Mirosław Filiciak (Uniwersytet SWPS), Jacek Hawryluk (Polskie Radio), Barbara Hollender („Rzeczpospolita”), Alek Hudzik (Mintmagazine.pl), Katarzyna Janowska (Onet.pl, „Newsweek”), Rafał Kamecki (artinfo.pl), Eliza Kącka (UW), Piotr Kofta (krytyk niezależny), Piotr Kosiewski („Tygodnik Powszechny”), Dariusz Kosiński („Tygodnik Powszechny”, UJ), Zofia Król (Dwutygodnik.com), Monika Kwaśniewska-Mikuła („Didaskalia”, UJ), Łukasz Maciejewski (Szkoła Filmowa w Łodzi, Interia.pl), Jakub Majmurek („Krytyka Polityczna”), Paulina Małochleb (UJ, blog „Książki na ostro”), Jacek Marczyński („Rzeczpospolita”), Alicja Müller („Didaskalia”), Katarzyna Niedurny (Dwutygodnik.com, Podcast Teatralny), Michał Nogaś (Polskie Radio Trójka), Marta Perchuć-Burzyńska (Tok FM), Anita Piotrowska („Tygodnik Powszechny”), Karolina Plinta (Magazyn Szum), Iza Pogiernicka (twitch.tv/9kier, „CD-Action”), Adriana Prodeus („Kino”, „Vogue”), Piotr Sadzik (UW), Anna Sańczuk / Maciej Ulewicz (Kultura do Kwadratu), Paweł Schreiber (UKW), Barnaba Siegel („CD-Action”), Karol Sienkiewicz („Gazeta Wyborcza”), Jędrzej Słodkowski („Gazeta Wyborcza”), Krzysztof Stefański („Ruch Muzyczny”), Rafał Syska (Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi), Wojciech Szot („Gazeta Wyborcza”, blog „Zdaniem Szota”), Jarek Szubrycht („Gazeta Wyborcza”), Agnieszka Szydłowska (Polskie Radio Trójka), Bogna Świątkowska („Notes na 6 Tygodni”), Jan Topolski („Glissando”), Grażyna Torbicka (niezależna krytyczka, dyrektorka festiwalu Dwa Brzegi w Kazimierzu i Janowcu nad Wisłą), Michał Walkiewicz (krytyk niezależny), Marcin „Flint” Węcławek (CGM, Polityka.pl), Marlena Wieczorek (meakultura.pl), Michał Radomił Wiśniewski (Dwutygodnik.com), Kinga A. Wojciechowska („Presto”), Elwira Wojtunik (Fundacja Photon, Patchlab Digital Art Festival) oraz dziennikarze działu kultury „Polityki”.

Anna Tess Gołębiowska

Zdjęcie główne: ⓒ POLITYKA / Teodor Klepczyński – fotografiaeventowa.pl

Źródło: materiały prasoweThe post Jul Łyskawa z Paszportem Polityki – debiut niepodobny do innych first appeared on Niestatystyczny.pl.