Dwie książki o Geralcie z Rivii wydane po arabsku. Andrzej Sapkowski podbija świat

Osoby posługujące się językiem arabskim mogą od teraz zapoznać się z treścią książek Andrzeja Sapkowskiego, a dokładniej z „Mieczem przeznaczenia” oraz z „Krwią elfów”. Wydanie ich było możliwe dzięki Programowi Translatorskiemu ©Poland.

– Wiedźmin zdobywa kolejne kraje Dzięki Programowi Translatorskiemu Instytut Książki Copyright Poland powstało arabskie wydanie dwóch książek z sagi Andrzeja Sapkowskiego: Krew Elfów i Miecz Przeznaczenia.  Powieści, przetłumaczone przez Yosefa Shadeha, ukazały się w Egipcie nakładem wydawnictwa Aseer Al Kotob  – możemy przeczytać w poście na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Program Translatorski ©POLAND ma na celu promocję polskiej literatury na świecie poprzez finansowe wsparcie przekładów polskich dzieł na języki obce. Program ten jest skierowany do zagranicznych wydawców, którzy mogą uzyskać dofinansowanie pokrywające do 100 procent kosztów tłumaczenia oraz zakupu praw autorskich. Programem kieruje Instytut Książki.

Program Translatorski ©POLAND został uruchomiony w 2000 roku i od tego czasu dzięki jego wsparciu ukazało się ponad 3 tysiące tłumaczeń polskich książek. W 2023 roku na dofinansowanie 229 wydań w 46 krajach Instytut Książki przeznaczył blisko 5 milionów złotych.

Do tej pory w ramach programu ukazało się 35 tłumaczeń książek Andrzeja Sapkowskiego. W tym roku ta pula powiększyła się o dwa kolejne – zbiór opowiadań „Miecz przeznaczenia” oraz powieść „Krew elfów”, które przełożył na język arabski Yosef Shadeh. Egipskim wydawcą została oficyna Aseer Al Kotob.

Na pierwszy rzut oka wybór tytułów pozostaje nie do końca jasny – o ile „Krew elfów” (1994) to pierwszy tom sagi wiedźmińskiej, to „Miecz przeznaczenia” (1992) jest… drugim zbiorem opowiadań. Pierwszy to „Ostatnie życzenie” (1993). Choć daty mogą wydawać się mylące, przyczyną takiej kolejności wydań jest to, że „Ostatnie życzenie” zastąpiło niewznawiany później zbiór „Wiedźmin” (1990) – składało się na niego pięć opowiadań, z których cztery trafiły później do „Ostatniego życzenia”. Z jednej strony – arabskiego wydawcę mogłyby zmylić daty publikacji, skoro „Miecz przeznaczenia” ukazał się chronologicznie jako pierwszy. Z drugiej – pominięcie „Ostatniego życzenia” i przeskoczenie od razu do „Krwi elfów” mogłoby sugerować, że problem tkwi gdzie indziej. W opowiadaniu, które dało tytuł całemu zbiorkowi, wątkiem przewodnim jest spotkanie z dżinnem. Dżinny (جِنّ‎) wywodzą się z religii Arabów z czasów przedmuzułmańskich i jako niezwykle ważny element mitologii trafiły także do islamu, jako trzecia kategoria istot rozumnych stworzonych przez Boga – obok ludzi i aniołów. Można by zastanawiać się, czy to wulgarny żart z książkowego dżinna sprawił, że zbiór nie doczekał się przekładu…

Odpowiedź jest znacznie prostsza: „Ostatnie życzenie”… już się ukazało w języku arabskim – nakładem tego samego wydawnictwa dzięki ubiegłorocznej puli Programu Translatorskiego ©POLAND. Szkoda, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pominęło tę informację w poście.

W ramach naboru z 2024 roku zaplanowano dofinansowanie 172 przekładów polskich książek. Najwięcej, bo aż 22, dotyczą wydania w języku hiszpańskim. 14 książek ukaże się po włosku, 13 po angielsku, a 10 po ukraińsku, ale uwzględnione zostały też języki takie jak turecki, tajski, koreański, kataloński, japoński, azerski, amhaski czy właśnie arabski.

Językiem arabskim posługuje się szacunkowo od 225 do 285 milionów osób na całym świecie. Jest to język urzędowy w Algierii, Arabii Saudyjskiej, Bahrajnie, Czadzie, Dżibuti, Egipcie, Erytrei, Iraku, Jemenie, Jordanii, Katarze, Komorach, Kuwejcie, Libanie, Libii, Maroku, Mauretanii, Omanie, Palestynie, Somalii, Sudanie, Syrii, Tunezji oraz w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

– Fajnie, że wyszło, ale to dawanie angielskiego tytułu na wydania polskich książek w innych językach jednak mnie irytuje, anglofoński imperializm kulturowy – skomentował informację o publikacjach tłumacz Paweł Dembowski. – I jeszcze nawet rozumiem trademark „The Witcher”, ale po co angielskie tytuły poszczególnych tomów. I zamiast przetłumaczenia słowo „wiedźmin” jest transliteracja z angielskiego: „al-wītšar”. Mam obawy czy książki tłumaczono z polskiego, czy za pośrednictwem sporo już tracącego przekładu angielskiego.

Uwaga jest tym bardziej słuszna, że w słowniku polsko-arabskim obok słowa „wiedźma” – „sahira” (ساحرة), znajdziemy też słowo „wiedźmin” – „sahir” (ساحر). Posługiwanie się neologizmem sprawia więc, że oddalamy się od znaczenia oryginału. 

Książki Andrzeja Sapkowskiego ukazały się do tej pory m.in. po angielsku, rosyjsku, czesku, niemiecku, hiszpańsku, francusku, portugalsku, bułgarsku, serbsku, tajwańsku, węgiersku czy litewsku.

Anna Tess Gołębiowska

Zdjęcie główne: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.The post Dwie książki o Geralcie z Rivii wydane po arabsku. Andrzej Sapkowski podbija świat first appeared on Niestatystyczny.pl.