Kulturalny planer 02/2025

Z doświadczaniem kultury jest trochę jak z kolacją w modnej warszawskiej knajpie. Oczekiwania są niemałe. Zwłaszcza jeśli wcześniej przejrzy się na Instagramie zdjęcia sezonowych potraw, zachwyci designerskim wnętrzem i wyhaftowanym na serwetkach minimalistycznym logo, a potem jeszcze przeczyta w karcie o tym, jak cały zespół dokłada wszelkich starań, by odstąpić kawałek nieba twojemu podniebieniu. Potem jednak przychodzi zamówione danie i okazuje się, że w sumie to nie ma ono smaku, tagliatelle gotowało się zdecydowanie za długo, a w truflowym sosie umoczony jest włos lub, o zgrozo – paznokieć. Przedwczesna ekscytacja ustępuje miejsca rozgoryczeniu. Pozostaje niesmak.

Nie przegap: Premiera Pisma. Dlaczego nie rozumiemy otyłości?

Podobnie jest po nieudanym spektaklu, słabo nagłośnionym koncercie lub muzealnej wystawie, która miała mieścić się na trzech piętrach, a jednak rozmiarem przypomina sanitarny składzik. Nie każdy wybór okazuje się trafiony. Mnie też w ostatnim czasie zdarzyło się doświadczyć niejednego zawodu. Nie oznacza to jednak, że planuję teraz kulturalny detoks. Nawet jeśli nie przytrafiają się tak często, kulturalne zachwyty mogą zrekompensować niejedno dotychczasowe rozczarowanie (lub precyzyjniej mówiąc: trzy godziny snu na niezbyt wygodnym krześle). Dlatego warto planować, nastawiać się, doświadczać i zawodzić. Kultura smakuje lepiej niż niejedno przepłacone danie. Mam nadzieję, że zebrane tu dla Was propozycje, będą na to najlepszym dowodem.

Smacznego!

SZTUKA

Katarzyna Kozyra. Być kimś, kim się (nie) jest

Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała

17 stycznia – 16 marca 

Jej krytyczny głos od ponad trzydziestu lat wybrzmiewa z ogromną siłą w świecie polskiej sztuki – niejednokrotnie polaryzuje, ale nigdy nie pozostawia obojętnym. Przekonacie się o tym, odwiedzając Galerię Bielską BWA, w której odbywa się właśnie przekrojowa wystawa pracKatarzyny Kozyry.

Możemy tu oglądać nie tylko jej kultowe dzieła z lat 90., takie jak trzy wielkoformatowe fotografie składające się na projektOlimpiaczy nagrodzoną na weneckim Biennale wideoinstalacjęŁaźnia męska, ale też chociażby zapoczątkowany w 2012 roku projekt filmowySzukając Jezusaoraz zapisy najnowszych performansów, które dają nam wyobrażenie, gdzie teraz kieruje swoją uwagę artystka. 

Ekspozycji towarzyszy publikacja, która zawiera reprodukcje prac oraz teksty kuratorek i innych osób związanych ze światem sztuki (macham tuKarolowi Radziszewskiemu, którego obraz prezentowaliśmy naokładce „Pisma”w styczniu zeszłego roku). Już zacząłem wyobrażać sobie, jak ten album będzie się prezentował na moim regale. Miejsce mam, zrobiłem. 

więcej:galeriabielska.pl

MUZYKA

Oysterboy live

Scena na Piętrze, Poznań

8 lutego

„Przez chwilę wierzyłem, że mam coś. A teraz chcę wierzyć w cokolwiek” – śpiewa Piotr Kołdyński, znany na scenie jakoOysterboy, wchciałbym mieszkać nad morzem. W swoich piosenkach kreśli on portret pokolenia dzisiejszych dwudziestokilkulatków, którzy na każdym kroku dostają od życia kolejnyreality check(Brzmi znajomo? Dla mnie na pewno!). Kołdyński śpiewa o tęsknocie, niedopasowaniu i o tym, że „nadaje się tylko do spania”. Jego brzmienie to mieszanka nostalgicznego dreampopu i alternatywy spod znaku The Smiths. Jeśli wam również w lutym najbardziej brakuje słońca, poznański koncert będzie najlepszym z możliwych substytutów lata. 

A co przesłuchać w pierwszej kolejności?RozgwiazdyiOdę do Morrisseya.

więcej:estrada.poznan.pl

TEATR

Threesome/Trzy

Nowy Teatr, Warszawa

5, 6, 7 i 11, 12, 13 lutego

Tancerz i choreografWojciech Grudzińskiłączy siły z dramaturżką i badaczką nienormatywnych historii Joanną Ostrowską (uhonorowaną przez czytelników Nagrodą Nike za przejmującą książkęOni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej), by opowiedzieć o przemilczanej queerowości trzech wybitnych baletmistrzów Teatru Wielkiego z czasów PRL: Stanisława Szymańskiego, Wojciecha Wiesiołłowskiego i Gerarda Wilka. W rozmowie z Anną Sańczuk choreograf opowiada, jak w spektaklu próbuje „squeerować oberka i nie dać mu się pochłonąć przez to, co narodowe”. Taniec jest dla niego narzędziem do tego, by przepisać i ucieleśnić biografie tych, którzy przez lata nie wpisywali się w dyskursywne normy, jawiąc się jedynie jako baletowe figury. Na zachętę dodam tylko, że Grudziński został niedawno laureatem Paszportu „Polityki”. Drugą zachętą niech będzie powyższe zdjęcie (tutaj powinien być emotikon ognia). 

więcej:nowyteatr.org

KINO

Queer

Gutek Film, kina studyjne w Polsce

luty i marzec (pokazy przedpremierowe)

Luka Guadagnino (reżyser znany z takich filmów jakTamte dni, tamte noce,Jestem miłościąiChallengers) przenosi na wielki ekran kultową powieśćWilliama S. Burroughsa(premiera w kinie 23 marca).Queerto nasycona magnetycznym erotyzmem historia o samotności i poszukiwaniu swojego miejsca w świecie, a także o źródłach mocy muz i telepatii, która ma prowadzić do duchowego połączenia. Wybierzcie się w transową podróż z Meksyku do ekwadorskiej dżungli – podczas tej wędrówki legenda pokolenia Beatu ożywa w twarzy Daniela Craiga. I w jego łzach (w tej zaskakującej kreacji próżno szukać pozostałości po hipermęskiej postaci agenta 007). A wszystko to przy dźwiękach muzyki skomponowanej przez Trenta Reznora i Atticusa Rossa. Mnie wzrusza szczególnie utwórTe Maldigow wykonaniu występującego w filmie Omara Apollo.

A jeśli chcecie pozostać w klimacie szamańskich rytuałów, przy okazji polecam sięgnąć po reportażMateusza MarczewskiegoPasażerowie Ayahuasca i duchy Amazoniioraz albumJona HopkinsaMusic for Psychedelic Therapy. 

więcej:gutekfilm.pl

MUZYKA

Mayra Andrade. ReEncanto live 

NOSPR, Katowice

19 lutego

Jej muzyka łączy w sobie wpływy afrykańskie, brazylijskie, karaibskie i europejskie. Czasem bliżej jej do melancholijnej morny lub soulu, innym razem do tanecznej coladeiry czy bossa novy. Mayra Andrade wraca do Polski po pięciu latach nieobecności. Tym razem wystąpi w NOSPR-ze, gdzie w ramach cyklu koncertówSIESTA w drodze, którego pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym jestMarcin Kydryński,zaprezentuje materiał zebrany na płycieReEncanto live. Andrande odkryłem kilka lat temu dziękiCOLORSxSTUDIOS. To platforma, której celem jest promocja współczesnej muzyki niezależnej, nie tylko tej z anglosaskiego kręgu kulturowego (więcej inspiracji znajdziecie na ichYouTube’owym kanale). A od czego zacząć słuchać samej Andrade? Ja szczególnie polecam albumMangai utwórAfeto, do którego tańczę, gdy nikt nie patrzy. 

więcej:nospr.org.pl

SZTUKA

Wystawa niestała. 4 × kolekcja

Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa

21 lutego – 5 października

It’s Been 84 Years! MSN w końcu zaprezentuje przed nami swoją kolekcję (małą jej zapowiedzią jest nasz cyklW ramach Pisma). To pierwsza na taką skalę prezentacja dzieł, które instytucja pozyskiwała systematycznie przez ostatnie dwie dekady. Na dwóch piętrach nowo otwartej siedziby muzeum znajdzie się ponad sto pięćdziesiąt prac, które powstawały od lat 50. zeszłego stulecia do dziś. Ekspozycja została podzielona na cztery części: Sztandar. Zaangażowanie, realizm i sztuka polityczna; Tworzywa sztuczne: ciała, towary, fetysze od zimnej wojny po współczesność; Przenicowany świat. Sztuka, duchowość i przyszłe współistnienie; Realne abstrakcje. Autonomia sztuki wobec katastrof nowoczesności. Z kim się widzę na wernisażu lub – nie oszukujmy się – w kolejce do wejścia? 

więcej:artmuseum.pl 

KINO

Nasienie świętej figi

M2, kina studyjne w Polsce

premiera 21 lutego

Długo zastanawiałem się, jak najlepiej zapowiedzieć ten film. Odkrywczy? Wstrząsający? …